Εκπαιδευτική επίσκεψη "Η μέλισσα που μας ενώνει"

Υλικό από την εκπαιδευτική επίσκεψη του σχολείου μας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Αεροδρόμιο Μυτιλήνης στα πλαίσια του προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων "Περνά, περνά η μέλισσα" που υλοποιείται στο σχολείο μας κατά το σχολικό έτος 2014-2015. 

Το σχολείο μας συμμετέχει στο Εθνικό Θεματικό  Δίκτυο «Μέλισσας έργα, ανθρώπων αγαθά» του ΚΠΕ Αρναίας, το οποίο σε συνεργασία με το ΚΠΕ Ευεργέτουλα οργάνωσαν και συντόνισαν τη συγκεκριμένη δράση την Πέμπτη 9 Απριλίου 2015.

 

 1. Ο κύριος Παπαχριστοφόρου Αλέξανδρος, διδάκτορας μελισσοκομίας του ΑΠΘ μας μίλησε για τη δομή και τη λειτουργία της κοινωνίας της μέλισσας, τη φυσιολογία του εντόμου αυτού, αλλά και την πολύπλευρη προσφορά του τόσο στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον όσο και σε σχέση με την διατροφική αξία του μελιού που παράγει για τον άνθρωπο.

 

2. Παρουσιάσαμε το παιχνίδι μας " Μέλισσες και σφήκες - Υπερασπίζοντας τη βασίλισσα".





















3. Παρακολουθήσαμε τις εργασίες άλλων σχολείων.

4. Παρατηρήσαμε τη μέλισσα με το μικροσκόπιο

 5. Δοκιμάσαμε πολλές ποικιλίες μελιού 

6. Είδαμε μια κυψέλη και την κοινωνία της, από κοντά.

 7. Είδαμε το αεροπλάνο του "Ιπτάμενου μελισσοκόμου" και μας μίλησε για αυτό.

 8. Φορέσαμε τη στολή του μελισσοκόμου.

 9. Είδαμε το εσωτερικό του αεροπλάνου.

10. Βγήκαμε αναμνηστικές φωτογραφίες.

 11. Είδαμε το αεροπλάνο να απογειώνεται

12. Είδαμε το αεροπλάνο να προσγειώνεται

Διαβάστε περισσότερα...

Λέμε ΟΧΙ στην ενδοοικογενειακή βία και το αλκοόλ..!!!

Η ενδοοικογενειακή βία απασχολεί, δυστυχώς, μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού και κάθε προσπάθεια για να έρχονται στο προσκήνιο οι τραγικές επιπτώσεις της είναι άξια προβολής. Ένα νέο animation μικρού μήκους έρχεται μέσα σε δύο λεπτά να δώσει μια συγκλονιστική εκδοχή της...

Το εκπληκτικό video είναι προϊόν εργασίας του Άγγελου Ροδιτάκη, ενός νέου Έλληνα σπουδαστή στην Αθήνα, ο οποίος κατάφερε μέσα σε δύο λεπτά να αποδείξει τόσο το ταλέντο όσο και την ευαισθητοποίησή του στη μάστιγα της ενδοοικογενειακής βίας. Το άρτιο σχεδιαστικά video χρησιμοποιεί την τεχνική του 3D Animation και μάλιστα ένα από τα πιο δύσκολα μέρη αυτού, το character animation που χρησιμοποιείται σε studios της Iαπωνίας και της Γαλλίας.

Στην ιστορία, ένα παιδάκι παίζει ήσυχο στο δωμάτιό του. Κάποια στιγμή ακούει την πόρτα και αντιλαμβάνεται πως έχει επιστρέψει ο πατέρας του... μεθυσμένος. Τον βλέπει να πίνει και στη συνέχεια τον ακούει να έρχεται προς το δωμάτιό του...

Δείτε τι γίνεται μετά στο εξαιρετικό βίντεο: 

Διαβάστε περισσότερα...

Πώς φτιάχνουν οι μέλισσες το μέλι;

Αφού πρώτα μελετήσουμε τις παραπάνω εικόνες με τα δέκα στάσδια για την παρασκευή του μελιού από τις μέλισσες, στη συνέχεια μπορούμε να δούμε και το παρακάτω σχετικό βίντεο.

Διαβάστε περισσότερα...

Ο θαυμαστός κόσμος της μέλισσας

Ο βιολογικός κύκλος της μέλισσας

Η μέλισσα για να ολοκληρώσει την ανάπτυξή της διέρχεται από τρία στάδια : το αυγό, την προνύμφη και τη νύμφη. Όλα τα αυγά προέρχονται από τη βασίλισσα του μελισσιού, είναι μεγάλα και στενόμακρα και έχουν χαρακτηριστική θέση μέσα στο κελί. Τα αυγά της τρίτης ημέρας είναι έτοιμα για την εκκόλαψη της προνύμφης. Οι αναπτυσσόμενες προνύμφες τρέφονται από τις εργάτριες μέλισσες με βασιλικό πολτό, γύρη και μέλι μέχρι την ημέρα που θα σφραγιστούν τα κελιά με κερί. Αφού σφραγιστούν τα κελιά, οι προνύμφες πλέκουν κουκούλι και περνούν στο στάδιο της νύμφης. Για κάθε διαφορετικό άτομο απαιτείται διαφορετικός συνολικός χρόνος ανάπτυξης του εντόμου. Για τη βασίλισσα απαιτούνται 16 ημέρες από την ημέρα ωοτοκίας, για την εργάτρια 21 και για τον κηφήνα 24 ημέρες.

Όλοι μας έχουμε δει μέλισσες να πετούν από λουλούδι σε λουλούδι. Όλοι μας έχουμε απολαύσει το μέλι, τη μοναδική αυτή θρεπτική τροφή που οι μέλισσες μας προσφέρουν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο κόσμος των μελισσιών είναι ο κόσμος της συνεργασίας, της εργατικότητας και της ομαδικότητας. Θα μάθουμε, λοιπόν, πώς ζουν αυτά τα όμορφα έντομα, πως εργάζονται για να μας δώσουν το μέλι άλλα και τα μυστικά της καθημερινής τους ζωής.

Οι μέλισσες είναι κοινωνικά έντομα, όπως τα μυρμήγκια, οι σφήκες, οι τερμίτες. Τα μέλη δηλαδή του ίδιου είδους παρουσιάζουν διαφορετικές «ομάδες» με ξεχωριστά καθήκοντα και ρόλους μέσα στην κυψέλη. Έτσι, στις μέλισσες έχουμε τρεις διαφορετικές ομάδες: τις εργάτριες, τους κηφήνες και τη βασίλισσα.

Η Βασίλισσα

Σε κάθε κυψέλη υπάρχει πάντα μια βασίλισσα ή «μάνα», όπως την αποκαλούν οι μελισσοκόμοι. Αυτή τρέφεται με βασιλικό πολτό (μια ειδική τροφή που την παράγουν οι εργάτριες ηλικίας 7-13 ημερών) από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής της. Γι' αυτό και ζει μέχρι 3-4 χρόνια και είναι το μόνο μέλος στην κυψέλη που γεννάει αυγά. Τα αυγά τα τοποθετεί στο κέντρο του εξάγωνου κελιού, που θα αποτελέσει την θερμοκοιτίδα των πρώτων σταδίων ανάπτυξης της μέλισσας (αυγό, προνύμφη, νύμφη).

 Η βασίλισσα εκπέμπει κάποιες ουσίες, τις φερομόνες, οι οποίες αποτελούν τις διαταγές προς τις εργάτριες μέλισσες για τις εργασίες που πρέπει να κάνουν. Οι υπόλοιπες μέλισσες δεν βλέπουν τη βασίλισσα (μέσα στην κυψέλη όλα είναι σκοτεινά), και έτσι την αντιλαμβάνονται μόνο από τις μυρωδιές που εκπέμπει.

Οι εργάτριες κατασκευάζουν τα βασιλικά κελιά, όπου θα εκτραφούν οι εργάτριες. Η βασίλισσα, όταν είναι ακόμα προνύμφη τρέφεται με βασιλικό πολτό που τις δίνουν οι εργάτριες. Καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής της, οι εργάτριες την ταΐζουν, την καθαρίζουν, παίρνουν τα κόπρανά της έξω από την κυψέλη και γενικά την φροντίζουν συνέχεια και ευλαβικά. Είναι θα λέγαμε βασίλισσα με όλη τη σημασία της λέξης! Μετά την έξοδό της από το κελί (σε 16 μέρες από τότε που ήταν αυγό), η βασίλισσα ψάχνει να βρει άλλα βασιλικά κελιά, τα οποία καταστρέφει για να παραμείνει μόνο εκείνη.

Περίπου 1 εβδομάδα μετά τη γέννησή της, η βασίλισσα πετά για πρώτη φορά έξω από την κυψέλη, για να συζευχθεί με 8-10 κηφήνες. Η πτήση γίνεται τις πρώτες απογευματινές ώρες και μόνο όταν ο καιρός είναι καλός, αλλιώς αναβάλλεται. Το γαμήλιο ταξίδι διαρκεί έως 20 λεπτά μέχρι η βασίλισσα να πάρει λίγο σπέρμα από τον κάθε κηφήνα, το οποίο αποθηκεύει για όλη την υπόλοιπη ζωή της. Επιστρέφει στην κυψέλη και αναλαμβάνει έργο μετά από 3 μέρες: γεννά συνεχώς, έως και 1500 αυγά την ημέρα. Τότε οι εργάτριες αρχίζουν να την περιποιούνται και να την προσέχουν. Όταν η βασίλισσα γεννάει, τοποθετεί πρώτα το κεφάλι της σε κάθε κελί (πιθανόν να το εξετάσει) και, αν το κελί είναι άδειο, γυρίζει τοποθετεί την κοιλιά της μέσα και εναποθέτει ένα αυγό.

Το αυγό μπορεί να εξελιχθεί σε κηφήνα ή σε εργάτρια μέλισσα, ανάλογα με το αν έχει γονιμοποιηθεί ή όχι. Αν είναι να εξελιχθεί σε εργάτρια οι υπόλοιπες θα του δώσουν μέλι για να μεγαλώσει. Αν όμως ταϊστεί με άφθονο βασιλικό πολτό, θα γίνει βασίλισσα.

Οι Εργάτριες

Είναι οι "ακούραστες μηχανές" της κυψέλης. Ανάλογα με την ηλικία τους, μπορούν να επιτελούν διάφορες εργασίες.

• Καθαρίστρια κελιών
• Παραμάνες (τάισμα - περιποίηση βασίλισσας και αυγών) 
•  Επεξεργάζονται νέκταρ από συλλέκτριες και το μετατρέπουν σε μέλι
• Πακετάρουν γύρη μέσα στα κελιά
• Χτίζουν κηρήθρες
•  Καθαρίζουν τη φωλιά από άχρηστα υλικά
•  Κάνουν αέρα με τα φτερά τους
• Φρουρούν την είσοδο της κυψέλης
• Πετούν έξω για συλλογή γύρης και νέκταρος

Η διάρκεια από το στάδιο του αυγού μέχρι να εκκολαφθεί η εργάτρια είναι 21 μέρες. Τις πρώτες ταΐζεται με μέλι και γύρη από τις υπόλοιπες εργάτριες.

Οι εργάτριες ζουν κατά μέσο όρο 15-40 μέρες το καλοκαίρι, 30-60 μέρες την άνοιξη και το φθινόπωρο και το χειμώνα μέχρι 140 μέρες. Οι χειμερινές εργάτριες διαθέτουν μεγάλα αποθέματα τροφής σε μορφή λιπωδών σωμάτων, που συμβάλλουν στην αύξηση της διάρκειας της ζωής τους.

Κατά μέσο όρο, μια εργάτρια-συλλέκτρια κάνει ημερησίως 10 ταξίδια νεκταροσυλλογής, δηλαδή μεταφέρει 1/3 του γραμμαρίου νέκταρ στην κυψέλη. Επίσης, οι γυρεοσυλλέκτριες - εργάτριες κάνουν 10 ταξίδια την ημέρα, μεταφέροντας την γύρη στην κυψέλη. Πιο συγκεκριμένα, πιάνονται από τους ανθήρες των λουλουδιών, και με την προβοσκίδα τους καταβρέχουν μια ποσότητα νέκταρος, σχηματίζοντας με τα πόδια τους ένα μπαλάκι γύρης. Το μπαλάκι αυτό μεταφέρεται με το πίσω ζευγάρι ποδιών στην κυψέλη, πάνω σε ένα εξάρτημα του ποδιού που λέγεται ''καλαθάκι γύρης''.

Οι Κηφήνες

 

Οι κηφήνες δεν συλλέγουν τροφή (έχουν μικρή προβοσκίδα), δεν παράγουν κερί, ούτε ταΐζουν άλλες μέλισσες. Σε ένα μελίσσι, όπου υπάρχουν περίπου 30.000 - 40.000 μέλισσες, υπάρχουν μερικές εκατοντάδες κηφήνες, που ζουν 20 - 30 μέρες. Τις πρώτες μέρες της ζωής τους τρέφονται εξολοκλήρου από τις νεαρές εργάτριες, ενώ στη συνέχεια αρχίζουν να τρέφονται μόνοι τους με αποθηκευμένο μέλι και γύρη. Όταν πετούν, συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες περιοχές, που λέγονται «περιοχές συγκέντρωσης κηφήνων» και περιμένουν την βασίλισσα για να ερωτοτροπήσουν και να ζευγαρώσουν μαζί της.

Η ανατομία της μέλισσας

 

Το σώμα της μέλισσας αποτελείται από τρία μέρη: το κεφάλι , το θώρακα και την κοιλιά, συνολικού μήκους 1,5 εκ., περίπου στο μέγεθος ενός μέτριου φιστικιού.

Η μέλισσα έχει τρίχωμα διαφορετικού χρώματος στο σώμα της. Αυτές οι τρίχες κάνουν τις ρίγες των μελισσών να φαίνονται καφέ και κίτρινες.

Στο κεφάλι της έχει δεξιά και αριστερά δύο μεγάλα  μάτια , που αποτελούνται από 13.000 περίπου μικρά μάτια το καθένα και έτσι έχει τη δυνατότητα να βλέπει ταυτόχρονα μπροστά , πίσω, πάνω και κάτω. Στο κέντρο του κεφαλιού της έχει ακόμα τρία απλά μάτια, που σχηματίζουν τρίγωνο.

Έχει δυο κεραίες, που είναι σαν δέκτες ραδιοφώνου. Είναι τα όργανα της ακοής και της όσφρησης. Στο στόμα η μέλισσα έχει μια γλώσσα μακριά, παχιά και εύκαμπτη. Στην άκρη είναι σαν προβοσκίδα με μικρό κουταλάκι, που είναι μαζί όργανο αφής και γεύσης. Όταν δεν τη μεταχειρίζεται, την κρατά κουλουριασμένη στην κοιλιά της. Με την προβοσκίδα ρουφά το νέκταρ από τα λουλούδια.

Από το θώρακα ξεφυτρώνουν δυο ζευγάρια διάφανα, λεπτά αλλά δυνατά φτερά, σαν μεμβράνη από ζελατίνη, ώστε να μπορεί να πετάξει μακριά για τροφή. Το γρήγορο κούνημα των φτερών τους προκαλεί ένα χαρακτηριστικό ήχο, το γνωστό μας  «ζουζούνισμα».

Τα 6 πόδια της μέλισσας είναι κι αυτά τριχωτά και τελειώνουν στις άκρες τους σε νύχια αγκιστρωτά. Στα πίσω πόδια της έχει μικρές κοιλότητες, που λέγονται καλάθια. Αυτά μοιάζουν σαν κίτρινα μπαλόνια, γιατί εκεί βάζει τη γύρη από τα άνθη.

Η κοιλιά της μέλισσας αποτελείται από 6 δαχτυλίδια. Στην άκρη της κοιλιάς υπάρχει το κεντρί το οποίο είναι κούφιο, μοιάζει σαν τρυπανάκι και συγκοινωνεί με έναν αδένα, που έχει μέσα δηλητήριο. Είναι το μοναδικό της όπλο εναντίον των εχθρών της. Όταν ενοχληθεί, αμύνεται με το κεντρί αυτό, που φέρει στο άκρο του μικρά αγκίστρια στραμμένα προς τα μέσα. Έτσι, όταν βυθιστεί σε έναν ελαστικό ιστό, όπως το δέρμα του ανθρώπου, η μέλισσα είναι αναγκασμένη να εγκαταλείψει το κεντρί με τα σπλάχνα, που είναι συνδεδεμένα μαζί του και κατά συνέπεια πεθαίνει. Οι κηφήνες δεν έχουν κεντρί.

 

Που ζουν οι μέλισσες;

Ο βιολογικός κύκλος της μέλισσας

 

Η μέλισσα για να ολοκληρώσει την ανάπτυξή της διέρχεται από τρία στάδια : το αυγό, την προνύμφη και τη νύμφη. Όλα τα αυγά προέρχονται από τη βασίλισσα του μελισσιού, είναι μεγάλα και στενόμακρα και έχουν χαρακτηριστική θέση μέσα στο κελί. Τα αυγά της τρίτης ημέρας είναι έτοιμα για την εκκόλαψη της προνύμφης. Οι αναπτυσσόμενες προνύμφες τρέφονται από τις εργάτριες μέλισσες με βασιλικό πολτό, γύρη και μέλι μέχρι την ημέρα που θα σφραγιστούν τα κελιά με κερί. Αφού σφραγιστούν τα κελιά, οι προνύμφες πλέκουν κουκούλι και περνούν στο στάδιο της νύμφης. Για κάθε διαφορετικό άτομο απαιτείται διαφορετικός συνολικός χρόνος ανάπτυξης του εντόμου. Για τη βασίλισσα απαιτούνται 16 ημέρες από την ημέρα ωοτοκίας, για την εργάτρια 21 και για τον κηφήνα 24 ημέρες.

Τα προϊόντα της μέλισσας

Πώς παράγεται το μέλι;

Oι μέλισσες μιας κυψέλης, πετάνε από λουλούδι σε λουλούδι και συλλέγουν γύρη και νέκταρ. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι μέλισσες αυτές μπορούν να πετάξουν σε ακτίνα 2 χλμ. και επισκέπτονται ημερησίως πάνω από 3 χιλιάδες λουλούδια και δέντρα. Όταν μαζέψουν αρκετό νέκταρ και γύρη και το φορτίο τους γίνει βαρύ επιστρέφουν στην κυψέλη τους, αποθηκεύουν την προμήθειά τους στα κελιά της κυψέλης και μετά φεύγουν ξανά και επαναλαμβάνουν την διαδικασία. Στη συνέχεια άλλες μέλισσες δημιουργούν με τα φτερά τους ένα ρεύμα αέρα έτσι ώστε να εξατμιστεί το μεγαλύτερο μέρος του νερού που υπάρχει στο νέκταρ και το μέλι να γίνει συμπυκνωμένο. Τέλος, οι μέλισσες σφραγίζουν τα κελιά με ένα πολύ λεπτό στρώμα κεριού.

Όταν, σφραγιστούν τουλάχιστον τα 2/3 της κηρήθρας με κερί, ο μελισσοκόμος μπορεί να πάρει την κηρήθρα με το μέλι. Για να βγάλει το μέλι, πρέπει αρχικά να απολεπίσει την κηρήθρα, δηλαδή να αφαιρέσει το κερί από τα κελιά και στη συνέχεια να την τοποθετήσει σε ένα μελιτοεξαγωγέα που περιστρέφεται οπότε το μέλι βγαίνει από τα κελιά. Το μέλι μετά χρειάζεται μόνο φιλτράρισμα (απομακρύνονται κομματάκια κεριού, γύρης) για να συσκευασθεί σε βάζα και να πάει στα ράφια των καταστημάτων.

(Τις ακόλουθες κάρτες μπορείτε να τις χρωματίσετε, να τις κόψετε, να τις πλαστικοποιήσετε και να τις χρησιμοποιήσετε στην τάξη ως παιχνίδι σειροθέτησης των σταδίων παραγωγής του μελιού)

Μαθήματα που μας διδάσκουν οι μέλισσες

Σεβασμός στον αρχηγό αλλά και δημοκρατία. Οι εργάτριες ακολουθούν κατά γράμμα τις εντολές της βασίλισσας, τη σέβονται, την προστατεύουν, την περιποιούνται και τη φροντίζουν μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής της. Μάλιστα, αν αυτή πρέπει να εγκαταλείψει την κυψέλη, της κάνουν ειδικό πρόγραμμα γυμναστικής (την παρενοχλούν για να κινείται περισσότερο), ώστε να χάσει περιττό βάρος για να μπορέσει να πετάξει! Συγχρόνως όμως, οι εργάτριες είναι αυτές που θα αποφασίσουν αν την άνοιξη η παλιά βασίλισσα πρέπει να φύγει και να αντικατασταθεί με μια πιο νέα και δυνατή αρχηγό.

Αυτοθυσία για τους άλλους. Κάθε μέλισσα θα χρησιμοποιήσει το κεντρί της για να υπερασπιστεί τον εαυτό της ή την κυψέλη της, θα θυσιαστεί, αφού με το κεντρί της, θα φύγει ένα μέρος από το σώμα της με αποτέλεσμα μετά από λίγη ώρα να πεθάνει. Για το καλό του συνόλου, οι μέλισσες δίνουν ακόμα και τη ζωή τους.

Οργάνωση. Κάθε μέλισσα, από τις 50.000 που μπορεί να έχει μια κυψέλη, έχει μια συγκεκριμένη αποστολή και πρόγραμμα. Ξέρει ανά πάσα στιγμή τι πρέπει να κάνει και τίποτα δεν γίνεται τυχαία.

Συνεργασία. Οι μέλισσες χτίζουν όλες μαζί τις κηρήθρες, φροντίζουν μαζί τα μικρά αυγά, καθαρίζουν και φρουρούν την κυψέλη ομαδικά. Έτσι, κάθε δουλειά γίνεται πιο γρήγορα και πιο σωστά.

Εκφράσεις για το μέλι

Γλυκός σαν μέλι - Μέλι γάλα - Μήνας του μέλιτος - Γλυκάθηκε η γριά απ' το μέλι κι έφαγε και το βάζο - Είναι ποτέ δυνατόν να έχεις μέλι στα δάχτυλά σου και να μην το γλείψεις; - Στάζει μέλι το στόμα του - Είναι εργατική σαν μέλισσα - Τσάμπα ξύδι, γλυκό σα μέλι - Αγάλι, αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.

Παράγωγες λέξεις

μελάτος,μελένιος,μελί,μελίγκρα,μελίγυρης,μελίρρυτος,μελισσοβότανο,μελισσοκομία, μελισσοκόμος,μελισσοτροφείο,μελισσουργός,μελισσόχορτο,μελισσώνας,μελισταγής,

μελιστάλαχτος,μελιτόεσσα,μελίτωμα, μελίχρους, μελιχρός,μελώνω

Καρτέλες με λέξεις και εικόνες από την κοινωνία των μελισσών!

 

Διαβάστε περισσότερα...

Θρακικός θρύλος για το χτίσιμο της Αγιά Σοφιάς

Θρακικός θρύλος

Ένας νεοελληνικός θρύλος από τη Θράκη, μας πληροφορεί για το πως χτίσθηκε η Αγιά Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό μετά το 530 μ.Χ. 

Αυτή λοιπόν, η σχετική παράδοση από τη Θράκη μας περιγράφει και μας εξηγεί ότι το σχέδιο, για να κτισθεί η Αγιά Σοφιά, έγινε γνωστό με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο από αυτόν που μάθαμε από την ιστορία.

Αξίζει να προσέξουμε ιδιαίτερα την παράδοση, γιατί δεν είναι γνωστή από άλλους τόπους παρά σχεδόν μόνο από τη Θράκη. Τη διηγιόντουσαν στη Βιζύη της Θράκης κατά τον περασμένο αιώνα, και εκεί, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την έμαθε μικρό παιδί ο ποιητής Γεώργιος Βιζυηνός. Και σώζοντάς την από την λησμονιά και τον βέβαιο αφανισμό την περίγραψε έμμετρα το 1884 μέσα στην ποιητική συλλογή του «Ατθίδες αύραι».

 

Το χτίσιμο της Αγιά Σοφιάς 

  «Ήταν ο καιρός που ο βασιλιάς στην Πόλη είχε αποφασίσει να χτίσει την Αγιά Σοφιά. Είχε καλέσει τον πρωτομάστορα, και ο τελευταίος είχε κάμει ένα, και ύστερα άλλο, και ύστερα άλλα σχέδια, πως να χτιστεί η μεγάλη εκκλησιά. Κανένα όμως δεν ευχαριστούσε το βασιλιά. Ήθελε κάτι άλλο, πολύ πιο σπουδαίο. Και ο πρωτομάστορας όλο και σκεφτόταν τι νέο σχέδιο να φτιάσει.

Μια Κυριακή, την ώρα που τελείωνε η λειτουργία, ζύγωσε πρώτος ο βασιλιάς να πάρει το αντίδωρο, εκείνο όμως του ξεφεύγει από το χέρι και πέφτει χάμω. 

 
Μια στιγμή αργότερα παρουσιάζεται μία μέλισσα που φτεροκοπούσε προς το ανοιχτό παράθυρο, κρατώντας το πεσμένο αντίδωρο του βασιλιά. Βγάνει αμέσως διαταγή ο βασιλιάς, όσοι έχουνε μελίσσια να τα ανοίξουνε και να ψάξουν, για να βρεθεί. Ψάχνει και ο πρωτομάστορας στα δικά του τα μελίσσια και τι βλέπει; Είχανε κάτσει οι μέλισσες μέρες πριν και είχανε φτιάξει με το κερί μέσα στην κυψέλη μιαν εκκλησιά πανέμορφη και σκαλιστή και μεγαλόπρεπη, που δεν είχε την όμοια της σε ολόκληρη την Οικουμένη.

Όλες οι λεπτομέρειες είχανε γίνει στην εντέλεια, μέσα κι έξω στην εκκλησία. Η πόρτα της ανοιχτή, ο τρούλος έτοιμος, οι κολώνες στη θέση τους, ως και η Άγια Τράπεζα τελειωμένη. Την είχαν αποτελειώσει σε όλα της την εκκλησιά, και απάνω στην Άγια Τράπεζα της είχε φέρει εκείνη η μέλισσα και είχε αποθέσει το αντίδωρο του βασιλιά. Είδε την εκκλησιά ο πρωτομάστορας και θάμαξε με το τέλειο σχέδιό της. Την είδε κατόπι και ο βασιλιάς και έγινε όλος χαρά. Το σχέδιο, που είχανε φτιάξει οι μέλισσες, έγινε το σχέδιο που χτίστηκε η Αγιά Σοφιά!!!».

(βλ. Κ. Ρωμαίος, ΕΛΛΑΣ, λαογραφία-γεωγραφία-ιστορία, τομ. 2ος, σελ. 653)

Παραθέτουμε το ποίημα του Γ. Βιζυηνού όπως είχε γραφτεί:

Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

“Μέρα καί νύχτα μελετᾷ

ὁ βασιλές στήν Πόλη

νά κτίση τήν Ἁγιά-Σοφιά.

Σ” ὅλο τόν κόσμον ἐρωτᾷ,

καί σχέδια φέρνουν ὅλοι,

κτιστά, ἢ μόνο ζωγραφιά.

Ὁ Ἀρχικτίστης ὁδηγᾷ,

κι” ὁ ύπουργός προτείνει

ἐμπρός σέ θρόνον ἀψηλό.

Ὁ βασιλεύς, αὐτός σιγᾷ,

αὐτός μόνο δέν κρίνει

κανένα ἄξιο καί καλό.

- Εἶναι ἡ Δύναμ” ὁ Θεός

κ” ἡ Εὐμορφιά μονάχη,

π” ἀντανακλᾶται σ” ὁλουνούς.

Γι” αὐτό τοῦ πρέπει κι” ὁ ναός

δύναμι, κάλλος νἄχῃ,

νἆν” ὅμοιος μέ τούς οὐρανούς. -

Ὅλ” οἱ μαστόροι σκυθρωποί,

καὶ ὅλ” οἱ μεγιστάνοι

τόν προσκυνοῦν γονατιστά.

Κανείς δέν ξεύρει τί νά “πῇ,

κανένας πῶς νά κάνη

τήν ἐκκλησιά ποῦ τούς ζητᾷ.

Κι” ὁλονυχτῆς “σκυμμέν” ἐκεῖ

τό σχέδιο, ποῦ προστάζει,

καθείς νά κάμη προσπαθεῖ.

“Ξημέρωσεν ἡ Κυριακή,

κανένας δέν ἀδειάζει

νά “πάγῃ νά λειτουργηθῇ.

Ἐκεῖ στήν πρωϊνή δροσιά

θωροῦν ἕνα τρικέρι,

κι” ἀκοῦν γεροντική λαλιά:

Ἁπέλυσεν ἡ ἐκκλησιά,

κι” ὁ Πατριάρχης φέρει

τ” ἀντίδωρο στόν βασιλιά.

Σκύβ” ἀπ” τόν θρόνο καί φιλᾷ

τό χέρι, ποῦ τοῦ δίδει

τό Ὕψωμα καί τήν εὐχή.

Μά “κεῖ, δέν ἔπιασε καλά,

τοῦ πέφτ” ἕνα ψυχίδι

“σά λεοντόδερμα παχύ.

Τό σκῆπτρ” ἀφῆκε στήν στιγμή,

τόν θρόνον ἔχ” ἀφήσει,

καί νά τό εὕρῃ προσπαθεῖ,

μή μείνη κατά γῆς καί μή

κανένας τό πατήση

κι” ἀπό τό κρῖμα κολασθῇ.

Μά “κεῖ, ποῦ μ” ὄψη θλιβερή,

γιά νά τό εὕρη ἀκόμα

ἐμπρός στόν θρόνο του ζητᾷ,

νά καί μιά μέλισσα θωρεῖ,

τ” ἀντίδωρο στό στόμα,

κι” ἀπ” τό παράθυρο πετᾷ.

“Βγάλλει παντοῦ διαλαλητή

στήν “ξακουστή τήν Πόλη,

καί τάζ” ἕνα πουγγί βαθύ.

Ὅποιος μελίσσια κι” ἂν κρατῇ,

νά τά τρυγήσετ” ὅλοι,

τ” ἀντίδωρό μου νά βρεθῇ! -

Τρυγοῦν οἱ ἄνθρωποι γοργά,

κανένας δέν κερδαίνει

ἄλλο ἀπό μέλι καί κερί.

Κι” ὁ Πρωτομάστορης τρυγᾷ,

κ” ἐξαφνισμένος μένει

ἐμπρός στό θαῦμα ποῦ θωρεῖ!

Σ” ἕνα κοφίνι διαλεχτό,

στό πιό καλό κυψέλι,

λάμπει κι” ἀστράφτει κἄτι τι.

Ξανθό κερί δέν εἶν” αὐτό,

γλυκό δέν εἶναι μέλι,

εἶν” ἐκκλησιά πελεκητή!

Οἱ τροῦλοι λές κ” εἶν” οὐρανοί,

πυκνά οἱ στύλοι δάση,

καί Οἰκουμέν” ἡ πατωσιά.

Ποτέ χριστιανική φωνή

Θεό δέν θά δοξάση

σέ πιό καλήτερ” ἐκκλησιά!

Μέ τήν ματιά του προχωρεῖ

μέσ” στ” Ἅγιο-βῆμα μνίσκει,

ποῦ τό φωτίζει μ” ἀντηλιά·

στήν Ἅγια-τράπεζα θωρεῖ,

στόν Ἀστερίσκο “βρίσκει

τ” ἀντίδωρο τοῦ βασιλιᾶ!

Στόν θρόνο “μπρός μὲ συστολή

βαθειά μετάνοια κάνει.

Δείχνει τό σχέδιο τοῦ ναοῦ.

- Εἴμεθα ὅλ” ἁμαρτωλοί,

κανένας μας δέν φθάνει

τό μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ.

Γιά τ” ἁγιασμένο Του ψωμί

τό καθαρό μελίσσι

διές, τί κερήθρα συγκροτεῖ!

Γιά τοῦ Ὑψίστου τήν τιμή

ὁ βασιλές ἂς κτίσῃ

μιάν ἐκκλησία σάν αὐτή. -

Στόν Πλάστη στρέφ” ὁ βασιλές,

- Εὐχαριστῶ σε, κράζει,

μεγαλοδύναμ” Εὐμορφιά! -

Φιλᾷ τό σχέδιο τρεῖς βολαῖς,

καί σάν αὐτό προστάζει

νά κτίσουν τήν Ἁγιά-Σοφιά.

 

Διαβάστε περισσότερα...